Overal anders geregeld

Sinds 2020 wordt in gemeentelijke verordeningen rond onderwijshuisvesting expliciet ingegaan op renovatie, transformatie of vernieuwbouw. De wijze waarop dat gebeurt is divers, blijkt uit Bouwstenen-onderzoek.

Een langer leven

Bijvoorbeeld: Gemeenten dragen bij in de kosten voor renovatie als daarmee de levensduur van het gebouw wordt verlengd met 20 jaar (Rotterdam), 25 jaar (Amsterdam, Maastricht en Diemen), 40 jaar (Gouda, Velsen, Utrecht) of 50 jaar (Eindhoven). In de verordening van Winterswijk uit 2024 wordt renovatie gezien als alternatief voor vervangende nieuwbouw.

Bijdrage twee keer zoveel

Niet alleen de norm, maar ook de vergoeding voor renovatie verschilt per gemeente. Zo is de vergoeding voor VO-scholen in Gouda € 1.510,- /m2 als die 40 jaar langer meegaan en in Heerenveen twee keer zo veel als het gebouw weer 30 jaar mee kan.

Uitgebreide criteria

In diverse verordeningen zijn ook de criteria voor renovatie vastgesteld. Ze worden uitgebreid beschreven in de verordeningen van Amsterdam (2020), Diemen (2023) en Utrecht (2023). Er zijn ook gemeenten die deze criteria niet in de verordening, maar in een Integraal Huisvestings Plan (IHP) voor onderwijshuisvesting opnemen. Goed voorbeeld hiervan is het IHP van de gemeente Alkmaar.

NEN 2667 biedt onvoldoende houvast

Voor de beoordeling van de bouwkundige kwaliteit wordt in vrijwel alle verordeningen gerefereerd aan de NEN 2767. Deze norm zegt op gebouwniveau niet veel en biedt daardoor bij de beoordeling van het recht op renovatie, transformatie of vernieuwbouw eigenlijk weinig houvast.

Nieuwe generatie verordeningen

Wat kan je met deze informatie als je, zoals veel gemeenten, aan een nieuwe verordening werkt en met het beschikbare budget voor onderwijshuisvesting zo veel mogelijk maatschappelijke en duurzame doelen wil realiseren? Dan, zo blijkt uit gesprekken:

is 'langer gebruik van de gebouwen' de norm en nieuwbouw mogelijk een alternatief voor renovatie
bieden de criteria uit de verschillende verordeningen hiervoor enig houvast
zou niet het bedrag per vierkante meter de norm moeten zijn, maar de te realiseren doelen
en is er behoefte aan een betere maat voor de kwaliteit van de gebouwen.

Goede voorbeelden

Bij Bouwstenen onderzoeken we met elkaar in hoe te komen tot veilige, gezonde, duurzame en breed te gebruiken schoolgebouwen (Deltaplan Scholen). Het onderzoek naar 'Renovatie in de huidige verordening' maakt daar onderdeel vanuit. Wat kunnen we daarvan leren nu we voor een grote 'vervangingsopgave' staan? Welke goede elementen zitten daarin en wat kan beter anders? In dat kader zijn 34 verordeningen onderzocht; verordeningen van partnergemeenten en verordeningen die volgens het netwerk mogelijk goede haakjes bevatten voor toekomstige verordeningen. Je treft de resultaten in een overzicht (op basis van jaar) en de beschrijving per gemeente (op alfabet) in de bijlage.

Meedoen? Heel goed

Samen worden we wijzer en helpen we elkaar vooruit. Wordt partner en sluit je als school of gemeente aan bij ons netwerk onderwijshuisvesting of doe als bedrijf mee met het ontwikkelwerk.